“Những vấn đề lý luận và thực tiễn về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”

(Bqp.vn) - Ngày 11/12, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” tổ chức Hội thảo cấp quốc gia “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Quang cảnh hội thảo.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Chỉ đạo, chủ trì hội thảo; Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Đề án, phát biểu khai mạc hội thảo. Cùng dự có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng: Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình. Cùng dự còn có Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng và các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực Nhà nước pháp luật.

Đoàn Chủ tịch hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đưa vào Chương trình làm việc nhiệm kỳ 2021 - 2026 nhiệm vụ xây dựng, ban hành Nghị quyết Trung ương về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045. Đây là một đề án quan trọng, góp phần quyết định đối với thành công của sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước trong giai đoạn tới. Những giá trị cốt lõi và đặc trưng cơ bản của Nhà nước pháp quyền đã được C.Mác, Ph.Ăng-ghen kế thừa và phát triển sâu sắc theo quan điểm khoa học và cách mạng, nhất là xây dựng một nhà nước kiểu mới hợp hiến, hợp pháp thể hiện chủ quyền của nhân dân, bảo đảm tính tối thượng của Hiến pháp và pháp luật, triệt để giải phóng con người, bảo vệ quyền con người…

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại hội thảo.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, ở Việt Nam, ngay từ những buổi đầu thành lập Nhà nước công nông đầu tiên, tư tưởng xây dựng một Nhà nước kiểu mới, một Nhà nước của dân, do dân, vì dân đã được hình thành. Từ những giá trị phổ biến, phổ quát về Nhà nước pháp quyền trong lịch sử tư tưởng nhân loại, được kiểm chứng trong quá trình phát triển của các nhà nước trên thế giới; nhất là xuất phát từ thực tiễn và yêu cầu khách quan của sự nghiệp đổi mới, Cương lĩnh bổ sung và phát triển năm 2011 đã chính thức xác định Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, do Đảng Cộng sản lãnh đạo là một trong 8 đặc trưng của xã hội xã hội chủ nghĩa mà chúng ta xây dựng. Hiến pháp năm 2013 (Điều 2) khẳng định: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”. Mới đây nhất, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Bản chất của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân” .

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, để hiện thực hóa chủ trương, quan điểm trên, Đảng và Nhà nước ta đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế để định hình rõ hơn và tập trung xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đến nay, hệ thống pháp quyền của chúng ta đã được hoàn thiện một bước cơ bản; vai trò của pháp luật và thực thi pháp luật ngày càng được chú trọng. Cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp ngày càng rõ hơn và có chuyển biến tích cực. Bộ máy nhà nước bước đầu được sắp xếp lại theo hướng tinh, gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Quyền con người, quyền công dân ngày càng được tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm. Có thể thấy, ở nước ta những giá trị tiến bộ, nhân văn của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa từng bước được thực hiện, góp phần quan trọng bồi đắp, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn của Đảng, Nhà nước và tương lai tươi sáng của đất nước.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề nghị, tại hội thảo, các đại biểu cùng trao đổi, thảo luận, làm rõ và sâu sắc hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn đang đặt ra đối với nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; đề xuất được những giải pháp mới, có tính đột phá, giúp Ban Chỉ đạo nghiên cứu, tiếp thu đưa vào Đề án trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng vào cuối năm 2022. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tin tưởng, với sự tham gia trách nhiệm, tâm huyết, sâu sắc của các chuyên gia, nhà khoa học, các nhà quản lý, cán bộ làm công tác thực tiễn, hội thảo sẽ thu được nhiều kết quả tích cực.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho biết, kết quả hội thảo cho thấy, đối với thế giới, nhà nước pháp quyền là một vấn đề không mới, đây là tri thức, giá trị tiến bộ của nhân loại đã được đúc kết và khẳng định qua lịch sử hàng trăm năm. Ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu rất sâu sắc của các nhà khoa học được công bố, giúp chúng ta hình thành được một hệ thống tư liệu khá phong phú, toàn diện về Nhà nước pháp quyền và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đánh giá, qua trao đổi, thảo luận tại hội thảo, mặc dù vẫn còn có những điểm cần phải tiếp tục nghiên cứu, luận giải, nhưng về cơ bản các đại biểu trong hội thảo đã đi đến những nhận thức thống nhất. Chủ tịch nước nêu rõ: “Pháp quyền”, “Nhà nước pháp quyền” là những giá trị có tính phổ quát trên thế giới, cả trong nghiên cứu lý luận và thực tiễn chính trị, thực tiễn lý luận pháp lý, tinh hoa nhân loại. Theo Chủ tịch nước, những giá trị cốt lõi của Nhà nước pháp quyền về chủ quyền nhân dân, về tư tưởng đề cao giá trị công bằng, công lý, quyền con người đã được Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh hướng tới từ những ngày đầu lập quốc, trở thành tư tưởng xuyên suốt của cách mạng Việt Nam, thể hiện trong nhiều bài viết, bài nói chuyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Cương lĩnh của Đảng và Hiến pháp của nước ta.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc lưu ý, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà chúng ta đang nỗ lực xây dựng và hoàn thiện có đầy đủ cơ sở khoa học lý luận và thực tiễn. Các đặc trưng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là: Nhân dân là nguồn gốc, là chủ thể quyền lực của Nhà nước, tất cả quyền lực thuộc về nhân dân, thực hiện dân chủ xã hội chủ nghĩa. Nhà nước tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân, tôn trọng các cam kết quốc tế với tư cách là một thành viên. Quyền lợi đi đôi với nghĩa vụ; dân chủ gắn liền với kỷ luật, kỷ cương… Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quy luật phát triển tất yếu của nhà nước Việt Nam, là ước mơ, khát vọng và sự lựa chọn của nhân dân, phù hợp với các xu hướng phát triển nhà nước trên thế giới, đã được Đảng ta cân nhắc kỹ lưỡng.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Tổ Biên tập Đề án nghiên cứu, chọn lọc, tiếp thu những kiến nghị, đề xuất, giải pháp mà các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ thực tiễn đưa ra để có cách thức, biện pháp khắc phục những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong lý luận nhận thức cũng như trong quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước và đưa thành các nhiệm vụ trong Đề án xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Vũ Dung